نوروفیدبک

TDCS

آشنایی تحریک الکتریکی مغز (tDCS)؛

روش های تحریک مغزی به منظور ایجاد تغییر در کارکرد مغز و درمان مشکلات ذهنی و جسمی، سابقه ای طولانی در تاریخ بشری دارد و مطالعات اولیه بر روی تحریک های کنترل شده مغزی نظیر تحریک الکتریکی فراجمجمه ای (tDCS) به بیش از 100 سال پیش باز می گردد، به عنوان مثال در سال 1084 محققی به نامAldini  مطالعه ای در خصوص کاربرد tDCS شروع کرد که در بهبود خلق و خوی افراد افسرده موثر بود، همچنین در سال های دهه 1960 دانشمندی به نام آلبرت توانست نشان دهد که این روش با تغییر تحریک پذیری قشر مغز عملکرد مغز را مورد تاثیر قرار می دهد.

می دانیم که اخلال در عملکرد بخش های مختلف مغز (پرکاری یا کم کاری نواحی مغزی) می تواند منجر به ظهور مشکلات روانپزشکی و روانشناسی مختلفی نظیر؛ اختلال در خواب، طیفی از اختلالات اضطرابی (دندان قروچه، خواب گردی،کابوس های شبانه، اضطراب عمومی، ترس های مرضی یا فوبیا)، افسردگی، اختلال در تمرکز و توجه، بیش فعالی و یادگیری شود. جهت درمان این اختلالات، می توان هم از روش های دارویی و هم از روش های غیردارویی و تکنولوژیک مانند نوروفیدبک یا tDCS استفاده کرد، البته لازم به تاکید است که بنا بر شدت اختلال و ویژگی های شخصی، ممکن است درمانی ترکیبی لازم باشد و یا یکی از روش درمانی فوق (دارویی یا غیردارویی) مناسب فرد تشخیص داده نشود.

برای استفاده از خدمات روانشناسی و روانپزشکی در زمینه ناخن جویدن کودکان و سایر اختلالات روانشناختی و تعیین نوبت ویزیت با متخصصان مرکز با شماره های زیر تماس بگیرید

02122636858 -  09212773724

شروع درمان

بعد از جلسه ارزیابی اولیه و رسیدن به این نتیجه که مراجع کاندید مناسبی برای درمان با tDCS می باشد، از مراجع ثبت نوار مغزی (EEG) یا نقشه مغزی (QEEG) به عمل می آید و عملکرد نواحی مغز و قسمت هایی از مغز که کارکردی نابهنجار (بیشتر یا کمتر از حد مطلوب و نرمال) دارند مشخص می شود. سپس درمانگر متخصص پروتکل درمانی را مطابق شرایط مراجع، تدوین و تنظیم می نماید.

[caption id="attachment_13131" align="alignnone" width="624"] TDCS چیست[/caption]

در این فرآیند درمانی چه اتفاقی می افتد؟

در این روش درمانی مبتنی بر تکنولوژی، دو الکترود با قطب های مثبت (کاتد) و منفی (آند) بر روی نواحی مشخص شده بر روی پوست سر قرار می گیرد و یک جریان DC بسیار ضعیف (حداکثر 2 میلی آمپر) که معمولا حتی توسط مراجع احساس هم نمی شود از راه پوست سر برای تغییر فعالیت نورون های مغزی (افزایش یا کاهش عملکرد سلول های مغزی) از میان مسیر بین دو الکترود عبور داده می شود (هدایت می گردد) و در طول این مسیر و قبل از رسیدن این جریان به قشر مغز (بعد از عبور از جمجمه) در حدود 50 درصد توان الکتریکی آن کاسته می شود که در نهایت در مکان مورد نظر موجب تغییراتی در راستای اصلاح ساختار و عملکرد نورون ها در جهت مطلوب و مد نظر (نورومدولاسیون) می شود.

براساس نوع اختلال (تشخیص مشکل مراجع) درمانگر متخصص ممکن است از امواج تحریکی و یا امواج سرکوب کننده استفاده نماید. ذکر این مطلب بسیار مهم است که بر خلاف ادعای افراد غیر متخصص، tDCS باعث ایجاد پتانسیل عمل در سلول های عصبی (نورون ها) نمی شود و تنها آستانه تحریک را تغییر می دهد و به همین دلیل ترکیب همزمان این روش درمانی با روان درمانی و نیز انجام تکالیف ویژه رایانه ای در خلال جلسات تحریک می تواند بر اثربخشی فرآیند درمان تاثیرات قابل توجهی ایجاد نماید.

برای استفاده از خدمات روانشناسی و روانپزشکی در زمینه ناخن جویدن کودکان و سایر اختلالات روانشناختی و تعیین نوبت ویزیت با متخصصان مرکز با شماره های زیر تماس بگیرید

02122636858 -  09212773724

ماندگاری و اثرات درمانی

در خصوص ماندگاری اثرات درمانی tDCS، تکرار و تمرین و بهره گیری از جلسات فعال (جلسات tDCS به همراه تکالیف یا روان درمانی)، نقش تعیین کننده ای جهت تسریع و ثبات فرآیند درمان دارد و تعداد جلسات با توجه به نوع و شدت مشکل مراجع و در نظر گرفتن سن و ویژگی های فردی، بین 15 الی 30 جلسه (به همراه جلسات فالو پس از اتمام جلسات درمانی) پیش بینی می شود و همچنین مدت زمان جلسات درمانی tDCS بین 20 الی 30 دقیقه در نظر گرفته می شود.

[caption id="attachment_13132" align="alignnone" width="694"] TDCS چیست[/caption]

آیا این روش درمانی عوارض دارد؟

باید در نظر داشته باشید که این روش درمانی کاملا غیرتهاجمی است و به صورت سرپایی و بدون نیاز به ملاحظات و مراقبت های درمانی خاصی (در قبل و بعد از جلسه) انجام می پذیرد و مراجع بعد از اتمام جلسه درمان می تواند امور روتین روزانه خود را مثل روزهای قبل بدون هیچ مشکلی انجام دهد.

تاکنون برای این روش درمانی عوارضی (جز گزگز شدن موقتی پوست و به صورت خیلی محدود، سردرد بسیار جزیی در جلسات ابتدایی) گزارش نشده است اما جهت احتیاط و پیشگیری از هرگونه آسیب احتمالی، در افراد دارای سابقه صرع و خانم های باردار، افرادی که دارای باتری قلب هستند و کودکان زیر 12 سال باید با احتیاط اقدام شود.

tDCS برای چه اختلالاتی کاربرد دارد؟

• افسردگی
• اضطراب
• وسواس فکری و عملی
• مشکلات حافظه
• بی خوابی و مشکلات خواب
• سردردهای میگرنی
• بیش فعالی و اختلال تمرکز نوجوانان و بزرگسالان

(معمولا برای این منظور این روش بصورت ترکیبی با نوروفیدبک استفاده می شود)

• چاقی ناشی از پرخوری سایکوژنیک
• ترک ولع مصرف الکل و مواد مخدر و غذا
• اختلال در صحبت کردن (آفازی) در بیماران دچار سکته مغزی
• بازتوانی برای طیفی از آسیب های مغزی در اثر سکته یا آسیب به سر
• وزوز گوش
• دردهای مزمن (فیبرومالیژیا)
• پارکینسون
• آلزایمر
• اسکیزوفرنی
•  

برای هر اختلال خاص پروتکل های درمانی ویژه وجود دارد که بر اساس مطالعات بدست آمده است ولی بسیاری از درمانگران طرح درمان ویژه ای برای بیمار خود طرح ریزی می کنند.

آیا این روش درمانی، پروتکل هایی برای ارتقاء عملکرد مغزی دارد؟

جواب این سوال مثبت است! کاربرد tDCS مانند نوروفیدبک، صرفا درمانی نیست بلکه جهت افزایش توان و قوای ذهنی و مغزی نیز می توان از آن استفاده کرد از جمله:

• افزایش گستره توجه و تمرکز
• افزایش مهارت های شناختی و توانایی حل مسئله و برنامه ریزی
• افزایش ظرفیت حافظه کاری
• افزایش توان یادگیری (ریاضی، گفتار و...)

محمد مهدی فقیهی محمدی

دکتری تخصصی روان شناسی بالینی

متخصص نوروتراپی

برای استفاده از خدمات روانشناسی و روانپزشکی در زمینه نوروفیدبک و سایر اختلالات روانشناختی و تعیین نوبت ویزیت با متخصصان مرکز مشاوره بوجیکا با شماره های زیر تماس بگیرید

02122636858 -  09212773724